80 ‌درصد دانش آموزان در معرض اعتیاد

نگین باقری : وزیر آموزش و پرورش اظهارات تازه‌ای درباره میزان ابتلای دانش آموزان به آسیب‌های اجتماعی انجام داده است. در حالی که همچنان به سادگی نمی‌توان درباره میزان اعتیاد در میان دانش‌آموزان سخن گفت و به رغم پیشرفت‌هایی که در این زمینه حاصل شده، همچنان

این موضوع برای برخی مسئولان تابو به حساب می‌آید، محمد بطحایی می گوید ۸/۰ درصد دانش آموزان در معرض اعتیاد هستند. او همچنین عنوان کرده است: « مساله سیگار نیز رو به ازدیاد است و یک‌درصد دانش‌آموزان دوره متوسطه را شامل می‌شود.»

اعتیاد دانش‌آموزی اگر تا چندی پیش کتمان یا انکار می‌شد، اینک مدت‌هاست که سر از پیله خود بیرون آورده و در زمره معضلات اجتماعی می‌گنجد. آنچنان که بارها و بارها در کمال تعجب دیده‌ایم نوجوانان کم سن و سال در سطح شهر سیگار به دست گرفته و زنگ خطر این مساله را هشدار می‌دهند. دو سال گذشته بود که برای نخستین‌بار نادرمنصور کیایی، مدیرکل دفتر پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی آموزش و پرورش آماری از دانش آموزان معتاد ارائه داد. به‌گفته او‌ ۱۳۶‌هزار نفر از دانش‌آموزان در معرض خطر ابتلا به مصرف مواد مخدر هستند و از این میان سه‌هزار و ۶۰۰ نفر حداقل یک‌بار مصرف‌کننده مواد مخدر بوده‌اند. پیش تر از آن نیز نتایج تحقیقات خسرو رشید، یک استاد دانشگاه در فصلنامه رفاه اجتماعی وابسته به دانشکده علوم بهزیستی منتشر شد. بر اساس تحقیقی که روی گروهی از پسران و دختران دبیرستانی در تهران انجام شد، کشیدن قلیان و سیگار، رابطه جنسی، کتک‌کاری بیرون از خانه و نوشیدن الکل به ترتیب شایع‌ترین رفتارهای پرخطر بین دانش‌آموزان هستند. حال با توجه به گسترش فضای مجازی و دسترسی آسان نوجوانان به این فضا باید گفت که به‌طور قطع امکان بروز اعتیاد در گروه دانش آموزی قابل مقایسه با گذشته نیست. مساله‌ای که باید بیشتر از پیش به آن توجه شود، چرا که دانش‌آموزان آینده سازان فردا هستند و نباید مورد غفلت واقع شوند. بنابراین اینک بحث لاپوشانی کردن اعداد و ارقام مطرح نیست، بلکه باید به داد دانش‌آموزان آسیب دیده رسید و آنها را از تنگنای اعتیاد نجات داد. البته پیگیری این معضل تنها به اینجا ختم نمی‌شود، چرا که هر لحظه امکان دارد دانش‌آموزان دیگر نیز به دامن اعتیاد کشیده شوند. از این رو مثل همیشه بحث پیشگیری مهم‌تر از درمان مطرح خواهد شد.

مصرف سیگار رو به ازدیاد است

روز گذشته وزیر آموزش و پرورش در دیدار با آیت‌ا... مکارم شیرازی با ارائه گزارشی از فعالیت‌های یکساله وزارت آموزش و پرورش اظهار کرد: در هشت ماه اخیر با استقرار دولت دوازدهم تلاش‌هایی را آغاز کرده‌ایم؛ ماموریت‌های ما نباید صرفا در حد ماموریت‌های آموزشی باشد، باید این ماموریت‌ها را تغییر داد و بخشی از آن معطوف به مهارت‌هایی باشد که جامعه به آن نیاز دارد. محمد بطحایی افزود: مهارت‌های زندگی، سبک زندگی اسلامی و ایرانی و چگونگی مواجهه با تهدیدات و خطرات از موضوعاتی است که نظام آموزش و پرورش باید وارد این حوزه‌ها شود؛ باید حجم فعالیت‌ها را برای مهارت‌های شناختی کاهش دهیم و وارد این نوع مهارت‌ها شویم تا دانش‌آموزان مواجهه منطقی با خطرات داشته باشند. بنابراین بر این اساس برنامه‌هایی را تنظیم کرده‌ایم. او ادامه داد: یکی از راهبردهای مهم، تعامل با خانواده‌هاست؛ به‌ویژه در فضای مجازی این ارتباطات گسترده با خانواده‌ها امری ضروری است، چراکه عدد و رقم‌های نگران کننده‌ای درباره آسیب‌های اجتماعی ارائه می‌شود. البته این آمار حتی اگر کم باشد باز زیبنده نظام آموزشی ما نیست. وزیر آموزش و پرورش با اشاره به برخی از این معضلات اظهار کرد: استفاده از مواد توهم‌زا، مواد مخدر و خودکشی هر چند با درصدهای بسیار اندک است، اما از مسائل جدی است که در دستور کار وزارتخانه قرار دارد. او در پاسخ به سوال آیت‌ا... مکارم شیرازی که آمار نوع این معضلات به چه میزان است، افزود: هشت‌دهم‌درصد دانش‌آموزان در معرض خطر اعتیاد هستند و این شامل یک بار استفاده از مواد مخدر است؛ مساله سیگار رو به ازدیاد است و یک‌درصد دانش‌آموزان دوره متوسطه را شامل می‌شود. به گزارش ایلنا، بطحایی ادامه داد: طی آسیب‌شناسی که انجام گرفت، بخش زیادی از بروز این آسیب‌ها در داخل خانواده است که بر اثر طلاق، فقر و خشونت خانواده‌ها، فراوانی زیادی دارد. همچنین آسیب‌های فضای مجازی بسیار جدی است.

آمارها کمی بالاتر است

«آمار مصرف دخانیات در بین دانش‌‌آموزان کشور در مقایسه با کشورهای توسعه‌یافته پایین‌‌تر است، اما اینکه بگوییم ما اصلا دانش‌‌آموزان معتاد نداریم و آمار اعتیاد دانش‌‌آموزی کذب است، باید گفت که وضعیت اینگونه نیست. ما دانش‌آموزان مصرف‌‌کننده هم داریم.» اینها را هومان نارنجی‌ها، کارشناس اعتیاد به «آرمان» می‌ گوید. به‌گفته او‌درصدی از دانش‌آموزان از همان مقطع مدرسه مصرف الکل و برخی مواد اعتیادآور را شروع می‌کنند و در واقع بروز اعتیاد از مدارس پایه‌گذاری می‌شود، اما اینکه انتظار داشته باشیم در جمعیت دانش‌آموزی یک پسر 14‌ساله تزریقی را ببینیم، چنین چیزی دیده نخواهد شد. معتاد کم سن و سال داریم، اما نه به این شکل. در واقع اعتیاد در میان دانش آموزان یک واقعیت همه گیر نیست. نارنجی‌ها اظهار می‌کند: با وجود این، دیده شده که دانش‌آموزانی در مقطع مصرف گل، خانواده حشیش و امثالهم هستند و به کلینک‌های درمانی مراجعه می ‌کنند. بنابراین چیز غریب و غیرممکنی نیست. این کارشناس اعتیاد خاطرنشان می‌کند:‌ درصدی از جامعه مستعد ابتلا به اعتیاد است و همان‌طور که گفتم پله‌های آغازین اعتیاد از مدارس آغاز می‌شود. حال یک‌سری از دانش‌آموزان ممکن است از مدارس جدا شوند و به دامن اعتیاد بروند که آن به بی‌‌‌کفایتی آموزش و پرورش برمی‌گردد که نباید بگذارد دانش‌آموزان از سیستم آموزشی جدا شوند. او ادامه می‌دهد: برخی‌های دیگر نیز با همان پایه اعتیاد از مدارس فارغ‌التحصیل شده و به دانشگاه راه پیدا می کنند. برخی‌ها هم با زمینه های اعتیادی به محیط‌های نظامی می‌روند. نارنجی‌ها اضافه می‌کند: بنابراین از آنجایی که در کشورمان یک پوشش موثر و همه‌گیری برای پیشگیری از اعتیاد دانش‌آموزی نداریم، این جمعیت را در شرایط فعلی خدا و خانواده‌ها حفظ کرده‌اند، چرا که در این سطح پوشش فعلی آموزش‌های ما آنقدر موثر نیست که فرزندان ما را از این خطر در امان نگه دارد. او توضیح می‌دهد: اینکه گفته می‌شود هشت دهم‌درصد دانش آموزان اعتیاد دارند، باید بگویم که آمارها کمی بالاتر است. با وجود این، ما حساسیت آماری نداریم. این اعداد و ارقام در مجموع کمکی به ما نمی‌کنند. آنچه به ما کمک می کند این است که مداخله داشته باشیم. این کارشناس اعتیاد بیان می ‌کند: اگر دانش‌ آموزان معتاد داریم که وای بر ما. باید کار درمانی را انجام دهیم، منتها اگر نداریم خوش به سعادتمان. باید همین شرایط را حفظ کنیم. باز هم آموزش دهیم و مداخلات موثر را پیش بگیریم. پس در هر دو صورت نیازمند پوشش برنامه ‌های آموزشی و پوشش برنامه‌های پیشگیرانه برای این گروه در معرض خطر هستیم. نارنجی‌ها عنوان می‌کند: از سوی دیگر، وزیر آموزش و پرورش در شرایط فعلی کمبود اعتبارات دارد و زمانی موفق است که بتواند از پس هزینه جاری و حقوق معلمان بربیاید. بنابراین نمی‌توان انتظار بیشتری داشت، چون هزینه‌ای که بخواهد جمعیت دانش آموزی ما را واکسینه کند در اعتبارات آموزش و پرورش ما نیست. به همین دلیل همان بحث اجتماعی سازی اعتیاد بیشتر کمک می‌کند که والدین دل به امید مدرسه نبندند و خودشان در پیشگیری از اعتیاد قدم رو به جلو بگذارند.